Bilindiği üzere “hat sanatı” İslam yazı sanatıdır. Bu sanat ile uğraşan kişilerse hattat olarak adlandırılır. “Hüsn-i hat” ya da “hüsn-ü hat”, Türkçe “güzel yazı” manasına gelmektedir. Kağıt, taş, ahşap, kumaş vb. farklı malzemeler üzerinde karşımıza çıkabilir.
Arap harfleri ile meydana getirilen yazının kaligrafik ve estetik bir hüviyet kazanması, kabaca 9. yüzyılda başlamıştır. XIII. yüzyıla doğru İslami sanat geleneğinde Aklam-ı Sitte olarak adlandırılan ve Sülüs, Nesih, Reyhanî, Muhakkak, Tevkî ve Rikâ adlarıyla bilinen hat çeşitleri belli esaslara bağlanmış ve hat sanatının temel kaideleri oluşturulmuştur.
Türklerin hat sanatı ile ilgisi İslamiyet’in kabulü ile başlamıştır. Anadolu’daki en erken örnekler, Selçuklu Dönemi'ne aittir. Osmanlı Türkleri ise hat sanatı konusunda büyük ilerlemeler sağlamış ve dikkat çekici örnekler ortaya koymuşlardır. “Kuran Mekke’de indi, Kahire’de okundu ve İstanbul’da yazıldı” sözü, Osmanlı Türklerinin hat sanatına verdikleri önemi ortaya koyar.
Hat sanatının Antalya yöresindeki kökleri bölgenin fethine, Türkleşmesi ve İslamlaşmasına kadar geri gider. Selçuklu Dönemi'nden günümüze ulaşmaya başlayan kimi mimari eserler üzerinde yer alan kitabeler, hat sanatına dair en erken örneklerdir.
Hat sanatı, usta-çırak ilişkisi içinde günümüze aktarılan geleneksel bir sanattır. Bir hattatın yetişmesi yıllar isteyen; sabır, azim ve gayret gerektiren uzun bir süreçtir. Sanatın kendine has bir geometrisi vardır ve bütünüyle ölçülere dayalıdır. Her yazı karakterine göre ölçü sistemi değişmektedir. Eğitim süreci içinde alfabe, harfler, harf bitişmeleri, sütur, harf karakterleri ve ölçüler; estetik bilgisi, kullanılan malzemenin yapısı ve hazırlanmasının öğretilmesinin yanı sıra bütün geleneksel sanatların yapısında bulunan alçakgönüllülük, çeşitli davranış biçimleri, edep ve ahlak da öğretilmektedir. Çırak veya öğrenci sanata “Rabbi yessir" meşkiyle başlamaktadır. Eğitim süreci, öğrencinin hocasından icazet almasıyla tamamlanmaktadır. Hattatların piri Hz.Ali’dir.
Hat sanatında hattatlarca kullanılan başlıca araç ve gereçler şunlardır:
1- Kâğıt: Yazma işleminin tatbik edildiği ana malzemedir, hattatlarca genellikle aharlı kağıt kullanılır.
2- Kalem: Kamıştan ve bazen de ağaçtan yapılır.
3- Kalemtıraş: Kalemi açmak için kullanılan kesici alet.
4- Makta: Üzerinde kalemin traş edildiği plaka.
5- Mürekkep: Beziryağının isi ile arap zamkının karıştırılıp dövülmesinden elde edilir.
6- Mürekkep hokkası: Mürekkebin muhafaza edildiği obje.
7- Yazı altlığı
8- Kalemdan ya da Kubur
9- Rik/Rih: Mürekkebi kurutmaya yarayan bir tür toz.
10-Rikdan/Rihdan: Rik/Rih adı tozun muhafaza edildiği kutu.
Hüsnü Hat_Hattat Müfit Sekmen Etiketler: tanıtma, film | |